Πρόσθετες Πληροφορίες

• Τύπος μαθήματος: Υποχρεωτικό
• Έτος Σπουδών: 1ο
• Εξάμηνο Σπουδών: Χειμερινό
• Αριθμός Πιστωτικών Μονάδων: 6 ECTS
• Εβδομαδιαίες Ώρες Διδασκαλίας: 3
• Όνομα διδάσκοντος / διδασκόντων: Δρ. Άννα Κυριακάκη
• Περιεχόμενο μαθήματος:

   

  
  

  Ο Τουρισμός ως Πεδίο Έρευνας και Ανάλυσης των Κοινωνικών Επιστημών - Εισαγωγικές έννοιες στην Κοινωνιολογία του Τουρισμού

  Εννοιολογικές Οριοθετήσεις του Σύγχρονου Τουρίστα και Τουρισμού - Κοινωνικοί και Οικονομικοί Παράγοντες που συνέβαλαν στη Διαμόρφωση του Σύγχρονου Τουρισμού
  

  Χαρακτηριστικά Τουριστών, Τυπολογίες και Κίνητρα πραγματοποίησης Ταξιδιών

  Κοινωνιολογικές και Ψυχοκοινωνικές προσεγγίσεις της Συνάντησης Τουριστών και Ντόπιων

  Κοινωνικές και Πολιτιστικές Επιδράσεις και Αλλαγές στους Τόπους Υποδοχής Τουριστών - Προσέγγιση των Σταδίων Ανάπτυξης ενός Τουριστικού Προορισμού. Κοινωνιολογικές και Αναπτυξιακές Προεκτάσεις

  Ηθική στον Τουρισμό. Δικαιώματα- Υποχρεώσεις Τουριστών, Τοπικών Κοινοτήτων, Κυβερνήσεων, Επιχειρήσεων, Περιβάλλοντος

  Μελέτη της συνάντησης της  κοινωνικής ανθρωπολογίας με τον τουρισμό και  συγκρότηση των πολιτισμικών ταυτοτήτων. Δομική διάκριση μεταξύ «οικοδεσπότη» (host) και «επισκέπτη» (guest) και χρησιμότητα (καταλληλότητά) της για την ανθρωπολογική ανάλυση

  Ο τουρισμός ως τελετουργία κατά την παράδοση του V. Turner και η θεώρηση του τουρισμού ως μια μορφή ιμπεριαλισμού (D. Nash)

  Μελέτη της πολιτισμικής πρακτικής του ταξιδιού στον τουρισμό και της πορείας εξέλιξής του. Θεωρία της κινητικότητας  του J. URRY και ανάλυση του τουρισμού από τη σκοπιά της εμπειρίας και της έμφυλης διάστασής του (γυναίκες και άνδρες τουρίστες).

  Σύνδεση τουρισμού και μετα-αποικιορατικής εποχής. Θεωρήσεις για  τον  τουριστικό λόγο και η συμβολή του στην κατασκευή της τουριστικής ταυτότητας (σημειωτική προσέγγιση του Urry και οπτική διάσταση της διαπολιτισμικής συνάντησης).

  Ανάδειξη του τουρισμού από τη σκοπιά της  κοινωνίας υποδοχής και ανάλυση ζητημάτων κοινωνικής αλλαγής, «συνέχειας» και «ασυνέχειας» των τοπικών κοινωνιών (παραδείγματα ανάπτυξης του τουρισμού σε τοπικό επίπεδο).

  Θεωρήσεις για την  «αυθεντικότητα», την «πολιτισμική κληρονομιά», την «φιλοξενία»,  την «νοσταλγία» ως πολιτισμικές πρακτικές και επιτελέσεις  τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς (χαρακτηριστικές μελέτες περίπτωσης).

• Επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα:

   

   

  Το μάθημα αυτό στοχεύει στην κοινωνιολογική και ανθρωπολογική ανάλυση της έννοιας του τουρίστα και της τουριστικής ανάπτυξης. Ειδικότερα, αναλύονται τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά και οι παράμετροι που επηρεάζουν τις επιλογές του σύγχρονου ατόμου-τουρίστα με σκοπό την καλύτερη κατανόηση του τρόπου συμπεριφοράς του πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ταξίδι. Επιχειρείται επίσης, η διερεύνηση του ρόλου του τουρισμού στην κοινωνική ανάπτυξη των τόπων υποδοχής και η ανάλυση των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων της τουριστικής ανάπτυξης. Επιπλέον, η ποιότητα ζωής στις τουριστικές περιοχές, η βελτίωση κοινωνικών δεικτών, η έννοια του κοινωνικού οφέλους, τα δικαιώματα και υποχρεώσεις τουριστών αλλά και η ηθική των εμπλεκόμενων στον τουρισμό αποτελούν καίρια θέματα ανάπτυξης του μαθήματος αυτού. Τέλος, οι  γνώσεις  από το μάθημα αφορούν εμπειρικά δεδομένα από διάφορες περιοχές του κόσμου που οδηγούν σε θεωρίες και οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να έχουν εφαρμογή στην επίλυση πρακτικών προβλημάτων σχετικών με την ανάπτυξη του τουρισμού. 

  Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές, θα είναι σε θέση να:

  αναγνωρίζουν τις βασικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις  στην κοινωνική ανθρωπολογία, στις πολιτισμικές σπουδές και στην κοινωνιολογία που σχετίζονται με τον τουρισμό ως διεπιστημονικό πεδίο ανάλυσης.

  αναπτύσσουν κριτική ματιά και συνδυαστικό τρόπο σκέψης  ώστε να αντιμετωπίζουν σφαιρικά το τουριστικό φαινόμενο μέσα από μια ανθρωποκεντρική σκοπιά.

  αξιολογούν μια σειρά θεωρητικών και εφαρμοσμένων γνώσεων σε σχέση με τους παράγοντες (κοινωνικούς και οικονομικούς) που διαμορφώνουν τα κίνητρα  και  τις τυπολογίες των σύγχρονων τουριστών και οριοθετούν την ανάπτυξη του τουριστικού φαινομένου.

  αντιλαμβάνονται το πλαίσιο επικοινωνίας μεταξύ τουριστών και ντόπιων.

  εκτιμούν τις ευρύτερες επιπτώσεις της τουριστικής ανάπτυξης και τις αλλαγές δύναται να επιφέρει στις τοπικές κοινωνίες υποδοχής τουριστών.

  αναγνωρίζουν και να αξιολογούν ζητήματα και διλήμματα ηθικής που τίθενται στο πλαίσιο του τουρισμού.

  ερμηνεύσουν και να αναλύσουν ζητήματα που αφορούν συμπεριφορές και επιλογές τουριστών αλλά και αναπτυξιακές πολιτικές τουριστικών προορισμών.

  αντιλαμβάνονται τη σημαντικότητα και την αναγκαιότητα της επίτευξης βιωσιμότητας στην τουριστική ανάπτυξη.

• Προαπαιτούμενα: Επαρκείς γνώσεις Κοινωνιολογίας, Τουριστικής Οικονομικής και Μάρκετινγκ.
• Συνιστώμενη Βιβλιογραφία προς μελέτη:

   

  
  Α) Βασική Βιβλιογραφία

  Τσάρτας, Π., (1996). Τουρίστες, Ταξίδια, Τόποι: Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις στον Τουρισμό, Αθήνα: Εξάντας.

  Holden, A., (μετάφραση Θ. Μαυροδόντης) (2008). Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις στον Τουρισμό, Αθήνα: Παπαζήση.

  Dann, G. and Parrinnelo, G.L. (2009). The Sociology of Tourism. European Origin and Developments. UK: Emerald.

  Λύτρας, Π. (2015). Τουριστική Ψυχολογία και Συμπεριφορά Τουρίστα-Καταναλωτή. Αθήνα: Νικητόπουλος Ε και ΣΙΑ ΕΕ

  Γαλανή-Μουτάφη, Β., 1995, «Προσεγγίσεις του τουρισμού: το επινοημένο και το αυθεντικό», Σύγχρονα Θέματα 55, σ. 28-39.

  Γαλανή-Μουτάφη, B. 2002, «Aνθρωπολογία και Τουρισμός. (Μέρος Πρώτο : σελ.19-70)» και  «Μέρος Τρίτο. Κριτικές Παρατηρήσεις πάνω στη σχολιασμένη βιβλιογραφία. (σελ. 293-308), στο Έρευνες για τον Τουρισμό στην Ελλάδα & την  Κύπρο. Μια Ανθρωπολογική Προσέγγιση. Προπομπός.

  Nάζου, Δ. (2017),Τουριστική Ανάπτυξη, Πολιτισμική αλλαγή και Τοπικές Ταυτότητες στο χώρο του Αιγαίου (Μύκονος, Λέσβος). Στο Τσάρτας, Π., Ν. Λύτρας (επιμ.), «Τουρισμός, Τουριστική Ανάπτυξη, Συμβολές Ελλήνων Επιστημόνων, Αθήνα. Εκδόσεις Παπαζήση (υπό έκδοση- Aπρίλιος 2017).

  Νάζου Δ. (2015) Τουριστική Ανάπτυξη, Πολιτισμική  αλλαγή και Έμφυλες σχέσεις στο Αιγαίο. Στο Σπιλάνης, Γ., Κίζος, Θ. & Καράμπελα, Σ. (επιμ.),  «Νησιωτικότητα και Βιωσιμότητα: Η περίπτωση των Νησιών του Αιγαίου». Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Μυτιλήνη, ISBN: 978-960-88031-2-1.

  Νάζου, Δ., 2005, «Συναντώντας τον ‘άλλον’ στον τουρισμό. Οι γυναίκες επιχειρηματίες, οι τουρίστες και οι διαπολιτισμικές τους ανταλλαγές στη Μύκονο», στο Μ. Μιχαηλίδου και Ι. Κυριακάκης (επιμ.), Η προσέγγιση του ‘άλλου’: Ιδεολογία, μεθοδολογία και ερμηνευτική πρακτική.

  Aitchison, C. 2009, « Gender and Tourism Discourses: Advancing the Gender Project in Tourism Studies», in T. Jamal and M. Robinson (eds) The Sage Handbook of Tourism Studies. Sage

  Boissevain, J. 1996, Εισαγωγή στο «Coping with Tourists: European Reactions to Mass Tourism (σελ.1-21).

  Crouch D. 2009, « The diverse Dynamics of Cultural Studies and Tourism», », in T. Jamal and M. Robinson (eds) The Sage Handbook of Tourism Studies. Sage.

  Galani-Moutafi, V., 1993, “From Agriculture to Tourism: Property, Labor, Gender and Kinship in a Greek Island Village” (Part One), Journal of Modern Greek Studies 11,

  Galani-Moutafi, V., 1994, “From Agriculture to Tourism: Property, Labor, Gender and  Kinship in a Greek Island Village” (Part Two), Journal of Modern Greek Studies 12,

  Graburn, N., 2001, «Secular Ritual: A general Theory of tourism» in V. L. Smith (ed), Hosts and Guests Revisited

  Leite, N. and N. Graburn 2009, « Anthropological Interventions in Tourism Studies», in T. Jamal and M. Robinson (eds) The Sage Handbook of Tourism Studies. Sage

  Mavric , M. and J. Urry,  2009, «Tourism Studies and the new Mobilities Paradigm (NMP)», in T. Jamal and M. Robinson (eds) The Sage Handbook of Tourism Studies. Sage.

  McCabe, S. 2002, « Τhe tourist experience and Everyday life», in G.M.S. Dann(ed),  The Tourist as a metaphor of the social world. CABI publishing.

  Nazou, D.,  2009, “Shifted Identities in Tourism. When Mykonos ‘travels’ to Thailand for holidays”. TOURISMOS: An International Multidisciplinary Journal of Tourism, Vol. 4 (3): 81-98

  Scott, J. and T. Selwyn (eds) 2010. Thinking through tourism,. ASA Monographs. Berg.

  Scott, J., 2001, “Gender and Sustainability in Mediterranean Island Tourism” στο Ioannides, D. Y. Apostolopoulos & S. Sonmez (επιμ.), Μediterranean Islands and Sustainable Tourism Development, σ. 87-107.

  Smith, V.  (ed) 1977. Hosts and Guests The Anthropology of Tourism. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.

  Tucker, Η. and J. Akama 2009 «Tourism and postcolonialism» in T. Jamal and M. Robinson (eds) The Sage Handbook of Tourism Studies. Sage.

  Urry, J., 1990, The Tourist Gaze: Leisure and Travel in Contemporary Societies, κεφ. 1 & 7.

  Βruner, Ed., 1991, “The Transformation of Self in Tourism”, Annals of Tourism Research 18, 2, σ. 238-50.

  ΜacCannell, D., 2001, «The commodification of culture», in V. L. Smith (ed), Hosts and Guests Revisited.

   

  Β) Συμπληρωματική Βιβλιογραφία

  Κυριακάκη Α., (2017). «Απόψεις, Αντιλήψεις και Στάσεις των Τοπικών Κοινοτήτων Υποδοχής απέναντι στον Τουρισμό. Ερμηνευτικές προσεγγίσεις, Θεωρήσεις και Υποδείγματα», στο Συλλογικό τόμο «Τουρισμός, Τουριστική Ανάπτυξη, Συμβολές Ελλήνων Επιστημόνων», Επιμέλεια: Τσάρτας Π. Λύτρας Π., Αθήνα, Εκδόσεις: Παπαζήση.

  Apostolopoulos, Y., Leivadi, St and Yiannakis, A. (2001). The Sociology of Tourism. Theoretical and Empirical Investigations, 3rd Edition, New York: Routledge.

  Butler, R.W. (1980). The Concept of a Tourist Area Cycle of Evolution: Implications for Management of Resources, Canadian Geographer. Vol. 24, No 1, pp. 5-12.

  Cohen E., (1984). The Sociology of Tourism: Approaches, Issues and Findings, Annals Revue of Sociology, 10, p. 373-392.

  Cohen, E. (1988). Authenticity and Commoditization in Tourism, Annals of Tourism Research, Vol.15, pp.371-386.

  Cooper, C. (1989). Destination Life Cycle. The Isle of Man Case Study. Annals of tourism research, Vol. 16, pp.377-398.

  Dean MacCannel (μετάφραση Θεοδωροπούλου) (2015). Ο Τουρίστας. Ανάλυση της σύγχρονης κοινωνίας, Αθήνα: Παρισιανού Ανώνυμη Εκδοτική Εισαγωγική Εμπορική Εταιρεία.

  Dann, G., (1980). Tourist motivation. An appraisal. Annals of Tourism Research. VIII (2): 187-219.

  Dann G., Cohen E., (1991). Sociology of Tourism στο Tourism Social Science Special Issue, Annals of Tourism Research 18, vol. 1, p. 155-169.

  Fredline, E. and Faulkner, B. (2000). Host Community Reactions, A cluster Analysis, Annals of Tourism Research, Vol.27, No 3, pp.763-784.

  Hall, M. (1994) Tourism and Politics: Policy, Power and Place. Chichester: John Wiley.

  Hampton, M. (2005). Heritage, Local Communities and Economic Development, Annals of Tourism Research, Vol.32, No.3, pp.735-759.

  Haralambopoulos, N. and Pizam, A. (1996) Perceived Impacts of Tourism. The Case of Samos, Annals of Tourism Research, Vol.23, No.3, pp.503-526.

  Hudson, S. & Ritchie, J. R. (2006) Film Tourism and Destination Marketing: The case of Captain Corellis’ Mandolin, Journal of Vacation Marketing, Vol.12, No.3, 256:268.

  Hunter, C. (1997). Sustainable Tourism as an Adaptive Paradigm, Annals of Tourism Research, Vol.24, No.4, pp.850-867.

  Maroudas, L., Gouvis, D. and Kyriakaki, A. (2004). A Community Approach to Mountain Adventure Tourism Development, Anatolia, Vol. 15, pp.5-18.

  Mekawy, M. A. (2012) Responsible Slum Tourism. Egyptian Experiences. Annals of Tourism Research, Vol.39 , No.4, pp.2092-2113.

  Minnaert, L. Maitland, R. & Miller, G. (2009). Tourism and Social Policy. The value of Social Tourism, Annals of Tourism Research, Vol.36, No.2, pp. 316-334.

  Oppermann, M. (1999). Sex tourism. Annals of Tourism Research, Vol.26, No. 2, pp. 251-266.

  Pearce, P.L., Moscardo, G. and Ross, G.F. (1996). Tourism Community Relationships. Oxford: Pergamon Press.

  Reisinger, Y. (1994). Social contact between tourists and hosts of different cultural backgrounds, Tourism. The State of the Art, Edited by Seaton, A.V., John Wiley & Sons, UK, pp. 743-754.

  Sonmez, S.F. (1998). Tourism, Terrorism and Political Instability, Annals of Tourism Research, Vol.25, No.2, pp. 416-456.

  Tower, J. (1985). The Grand Tour. A Key phase in the History of Tourism, Annals of Tourism Research, Vol.12, pp. 297-333.

  Tosun, C. (2000) Limits to community participation in the tourism development process in developing countries, Tourism Management, Vol.21, pp.613-633.

  Urry, J., (1992). The tourist gaze, Sage Publications, London, «Gazing on History», pp. 104-134.

   

  Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

  Anatolia

  Annals of Tourism Research

  Cultural Tourism

  Current Issues in Tourism

  International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research

  International Journal of Religious Tourism and Pilgrimage

  International Journal of Sport Management, Recreation & Tourism

  International Journal of Tourism Research

  Journal of Environmental and Tourism Analyses

  Journal of Sustainable Tourism

  Journal of Tourism and Cultural Change

  The Tourism Review

  Tourism Management

  Tourism, Leisure and Global Change

  Tourismos

   

   

• Διδακτικές και Μαθησιακές Μέθοδοι:

  Πρόσωπο με πρόσωπο

  Σύγχρονη εξ Αποστάσεως με Χρήση Νέων Τεχνολογιών

  Χρήση ΤΠΕ στη διδασκαλία (Διαλέξεις του μαθήματος μέσω διαφανειών Power Point, Μελέτη case studies, αναζήτηση και παρουσίαση οπτικοακουστιακού υλικού μέσω του διαδικτύου (ιστοσελίδες, video κ.λπ.) μέσω της πλατφόρμας σύγχρονης τηλεκπαίδευσης ΒΒΒ).

  Επικοινωνία με τους φοιτητές μέσω της πλατφόρμας moodle και email.

  Ανάρτηση διαφανειών και υλικού μαθήματος στην πλατφόρμα moodle.

• Μέθοδοι αξιολόγησης / βαθμολόγησης:

  Η αξιολόγηση γίνεται στην ελληνική γλώσσα και βασίζεται: σε μία ατομική ή ομαδική γραπτή εργασία σε κάθε θεματική (Κοινωνιολογία και Ανθρωπολογία) και παρουσίαση αυτής με συντελεστή βαρύτητας 50% η εκάστη στην τελική βαθμολογία.

• Γλώσσα Διδασκαλίας: Ελληνική
• Τρόπος παράδοσης μαθήματος: Σύγχρονη τηλεκπαίδευση